ورق استیل نسوز چیست و انواع ورق استیل نسوز را در این مقاله بررسی می‌کنیم. ورق استیل 310 در کاربردهای دما بالا استفاده می‌شود و به همین دلیل به نام ورق استیل نسوز نیز معروف است. استیل نسوز در واقع ورقی از جنس فولاد زنگ‌نزن است که به دلیل حضور برخی عناصر آلیاژی مانند نیکل و کروم در ترکیب آن، به عنوان ورق مقاوم به حرارت شناخته می‌شود. از جمله گریدهای ورق استیل نسوز می‌توان به گریدهای ۳۰۰ و ۴۰۰ از فولاد زنگ‌نزن اشاره کرد. معروف‌ترین گریدهای ورق استیل نسوز موجود در بازار، ورق استیل ۳۰۹ و ۳۱۰ و انواع کم کربن هرکدام از این فولادها با نام‌های ۳۰۹S و ۳۱۰S است.
آلیاژ ورق آهن نسوز چیست؟
استیل به نوعی از آلیاژ فولادی گفته می‌شود. استیل‌های نسوز نیز در واقع آلیاژهایی از فولاد هستند که نسبت به دما و حرارت‌های زیاد می‌توانند مقاومت کرده و دچار آسیب‌دیدگی نشوند. این نوع از فولادها معمولاً 150 گرید و نوع مختلف دارند که هر کدام از آن‌ها می‌توانند از لحاظ ترکیب شیمیایی و در نتیجه ویژگی‌های فیزیکی با یکدیگر متفاوت باشند. به طور کلی و عمومی می‌توان گفت که در تمام گریدهای فولاد زنگ‌نزن بین 12 تا 20 درصد کروم وجود دارد و این مقدار کروم سبب می‌شود تا فولاد نسبت به خوردگی بسیار مقاوم شود.
معمولا به صورت کلی می توان گفت که اگر فولاد در معرض دماهای بسیار بالایی قرار بگیرد، میزان استحکام و قدرت خودش را از دست می دهد؛ این دماهای بالا را می توان تا 500 درجه سانتی گراد نیز در نظر گرفت. معمولا بالاترین میزان دمایی که یک فولاد می تواند تحمل کند را با توجه به موقعیتی که فولاد در آن استفاده می شود، مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهند؛ اما به طور کلی می توان گفت که بالاترین درجه قابل تحمل برای فولاد نسوز را می توان تا 1200 درجه در نظر گرفت.
ویژگی ورق استیل نسوز چیست؟
ورق استیل نسوز یکی از پرکاربردترین محصولات فولادی است که در صنایع امروزی برای مصارف نسوز از آن بسیار استفاده می‌شود. انواع ورق استیل نسوز از مقاومت بالایی در برابر حرارت و خوردگی برخوردار هستند.
به همین خاطر در سازه‌هایی مانند کوره‌ها و دیگ‌های بخار که نیاز به استحکام در دماهای بالا است، از ورق‌های نسوز استفاده می‌شود. ویژگی ورق استیل نسوز در انواع مختلف آن متفاوت است. آلیاژ سازنده‌ی این ورق‌ها درصد بالایی کروم و نیکل دارد و عناصری مانند منگنز و تیتانیوم نیز برای بالا بردن سطح پایداری در دمای بالا به آن‌ها اضافه می‌شود. وجود این مواد در ساختار ورق استیل نسوز، امکان جوش پذیری را در این نوع ورق فولادی فراهم کرده است.
انواع ورق استیل نسوز چیست؟
قبل از بررسی گریدهای متداول استیل نسوز بهتر است به چهار دسته کلی این فولادها که ترکیب و در نتیجه خواص مختص خود را دارند، بپردازیم:
فولاد آستنیتی: این نوع فولاد زنگ نزن و نسوز، دارای عنصر نیکل بالاتر از بقیه است؛ از جمله ویژگی‌های آن می‌توان به انعطاف‌پذیری بالا، استحکام کششی بالا و خاصیت مقاومت به خوردگی بالاتر از بقیه نوع‌ها اشاره کرد. فولاد آستنیتی گریدهای ۲۰۰ تا ۳۰۰ را شامل می‌شود و استحکام حرارتی بالاتری نسبت به سری‌های ۴۰۰ در درجه حرارت‌های بالای ۵۴۰ درجه سانتی‌گراد را دارد.
فولاد مارتنزیتی: این گروه شامل سری ۴۰۰ می‌شوند و کلا کروم عنصر اصلی مجموعه است. در همه دماها مغناطیسی هستند و از خصوصیات برازنده آن‌ها می‌توان به مقاومت به سایش، خراش و شکل‌دهی خوب اشاره کرد. آن‌ها در دماهای بالا نمی‌توانند همانند فولادهای نیمه آستنیتی مقاومت به حرارت نشان دهند و مناسب نیستند؛ چون در دماهای بالا، حالت نرمی یا پیرشدگی به علت تشکیل فاز آستنیتی استحاله یافته یا باقی‌مانده رخ می‌دهد.
فولاد فریتی: این گروه نیز بعضی گریدهای سری ۴۰۰ را شامل می‌شود و بسیار برای مقاومت به خوردگی و پوسته شدن در درجه حرارت بالا مناسب‌اند که این به علت تعادل مقداری کروم و کربن و عدم رشد فاز آستنیتی در دماهای بالاست.
فولاد سخت رسوبی: این گروه خود سه زیرگروه دارند؛ سختی رسوبی آستنیتی، نیمه آستنیتی و مارتنزیتی یا مارجینگ سه زیرگروه آن هستند که تفاوت آن‌ها در ساختار و در نتیجه خواص است. گریدهای سختی رسوبی آستنیتی دارای کم‌ترین مقاومت حرارتی بین فولادهای این گروه در دمای محیط هستند و بین آن‌ها نیمه آستنیتی مقاومت به حرارتی بهتری دارد.
