یادداشت: چالاک عظیمی
ماری کوری یک فیزیکدان و شیمیدان پیشگام بود که کمک¬های اساسی به علم کرد. او زنی الهام بخش، در اتاقی پر از دانشمندان مرد بود. اما این باعث نشد که او اولین زن برنده جایزه نوبل و اولین و تنها برنده این جایزه در دو زمینه جداگانه در شیمی و فیزیک نباشد.
فیزیکدان فرانسوی لهستانی الاصل، به دلیل تحقیقاتش در مورد رادیواکتیویته به شهرت فراوانی رسید. ماری یک کودک اعجوبه بود که در سن چهار سالگی مهارتهای خارق العاده ای را از خود نشان داد. ماری 4 ساله در طی آموزش هایی، زبان فرانسه و روسی را آموخت. در سال 1891، دانشمند جوان برای ادامه تحصیل در ریاضی، فیزیک و شیمی در دانشگاه سوربن، راهی پاریس شد. او در آنجا دو عنصر رادیواکتیو رادیوم و پولونیوم را کشف کرد. بلافاصله پس از آن، او با همسر و شریک علمی خود، پیر کوری آشنا شد.
اکتشافات کوری در مورد خواص عناصر رادیواکتیو، تأثیر ماندگاری بر تاریخ علم، به خصوص در زمینه های تشخیص و پرتودرمانی در پزشکی گذاشت. پیر و ماری عشق مشترکی به علم و تحقیق داشتند که منجر به کشف رادیواکتیویته و انتشار خودبه خودی ذرات یا امواج پرانرژی از طریق هسته های اتمی ناپایدار شد. اصطلاح رادیواکتیویته توسط خود ماری ابداع شد و توجه جهانیان را به خود جلب کرد.
ماری کوری و همسرش به خاطر کارهای پیشگامانه خود، جایزه نوبل فیزیک را در سال 1903 دریافت کردند. تا آن زمان ماری اولین زنی بود که جایزه نوبل دریافت کرد، اما به همین جا بسنده نکرد. در سال 1911، او برنده جایزه نوبل شیمی برای کارهایش بر روی عنصر رادیوم شد. امروزه اکتشافات ماری کوری در مورد خواص عناصر رادیواکتیو راه را برای تشخیص و پرتودرمانی در پزشکی هموار کرده است.
وقتی به یک فیزیکدان برنده جایزه نوبل فکر میکنید، فقط میتوانید تصور نمایید که فضای کاری آنها چقدر باید قانونمدار باشد. ماری کوری موانع را در علم درهم شکست و آزمایشگاهی به دور از زرق و برق را بنا نهاد. زمانی که ماری و همسرش به دنبال انجام یک سری آزمایش بودند که وجود عناصر رادیوم و پولونیوم را ثابت کنند، به فضای زیادی نیاز داشتند. یک آزمایشگاه سنتی این توان را نداشت. تیم کوری برای تحقیقات بیشتر خود، تصمیم گرفتند در یک سوله قدیمی بزرگ کار کنند.
کوری با توسعه واحدهای رادیولوژی سیار که برای استفاده پزشکان ارتش به خط مقدم تحویل داده شده بودند، به نجات هزاران سرباز کمک کرد. فناوری قابل حمل، به آنها اجازه میداد تا سربازان مجروح را با اشعه ایکس تصویربرداری کرده و به هدایت جراحی آنها توسط پزشکان، کمک میکرد. بیش از یک میلیون سرباز توسط اختراع ماری، نجات یافتند.
خانواده کوری در مجموع پنج جایزه نوبل را به دست آوردند. ماری دو جایزه نوبل در فیزیک و شیمی را به نام خود و همسرش پیر، یک جایزه نوبل در فیزیک را به نام خود ثبت کردند. در سال 1935 دخترش، ایرن ژولیوت کوری راه پدر و مادرش را دنبال کرد و در کنار همسرش فردریک ژولیوت برای کشف ایزوتوپ‌های رادیواکتیو جدید، جایزه نوبل دریافت کردند. پیرو سنت خانوادگی، جوانترین عضو خانواده کوری هم با برنده جایزه صلح نوبل، هنری ریچاردسون لابوئیس، ازدواج کرد که در سال 1965 به عنوان رئیس یونیسف این جایزه را دریافت کرد.
چه کسی فکر میکرد که آلبرت انیشتین بخشی از حقایق جالب درباره ماری کوری باشد؟ در سال 1906، پیر در یک تصادف غم انگیز جاده ای کشته شد. ماری به عنوان یک بیوه غمگین، با تبعیض جنسی وحشیانه ای روبرو شد. در آن زمان بود که انیشتین تصمیم گرفت نامه ای درخشان را برای ماری بفرستد تا بتواند او را سربلند کند. این یادداشت نه تنها توضیح میداد که چگونه انیشتین از انگیزه و عقل او الهام گرفته است، بلکه نشان میدهد که او به طور کامل به حمایت از ماری برخواسته است. در اینجا آنچه پدر فیزیک مدرن در مورد این زن برجسته گفت: “ماری کوری، در بین همه موجودات مشهور، تنها کسی است که شهرت او را خراب نکرده است.”
شراکت ماری و پیر کوری پیوندی را هم در ازدواج و هم در تلاش علمی ایجاد کرد که هنجارهای زمان آنها را به چالش کشید. هیچ چیز مانند اشتیاق مشترک به علم، عشق واقعی را بیان نمیکند. در واقع، این پیر بود که هنگام دریافت جایزه نوبل برای اکتشافات علمی همسرش اصرار داشت حق و حقوق زنان در آن زمان به رسمیت شناخته شود. اگرچه ماری اغلب به عنوان یک زن در جوامع کلاسیک آن زمان تضعیف میشد، پیر از او در هر مرحله از راه، حمایت میکرد.
بر طبق گفته خود ماری کوری: “رشد زنان از نظر علمی، تنها راه نجات و پیشرفت یک جامعه و سعادت بشری است”.
